Als je een huis wil bouwen of verbouwen, moet je over veel dingen nadenken. Kleuren, inrichtingen en budget. Maar het is ook belangrijk om rekening te houden met de duurzaamheid van het huis. Of je nu een nieuw huis laat bouwen, of voor een verbouwing kiest.
Duurzaamheid is een veelbesproken onderwerp, en dat is niet voor niets. We moeten goed omgaan met de grondstoffen die we hebben. In dit blog bespreken we 7 duurzame bouwmaterialen en producten. Maar eerst: een korte uitleg van wat duurzaam betekent.
Een manier om te zien of iets duurzaam is, is een cradle-to-cradlecertificering (C2C-certificering). Cradle-to-cradle betekent dat elk product weer een ‘voedingsstof’ voor een ander product is. In deze visie is niks afval, maar kan alles weer een doel hebben. Net als in de natuur.
Als een product een C2C-certificering heeft gekregen, is het positief beoordeeld op deze vijf punten:
Bouwmaterialen kunnen duurzaam zijn op verschillende manieren. Belangrijk is dat de materialen ecologisch duurzaam zijn.
Maar minstens net zo onmisbaar is duurzaamheid wat betreft kwaliteit, dus hoe lang een product meegaat. Als je steeds iets moet vervangen, is dat uiteindelijk ook niet goed voor de ecologische duurzaamheid. De wegwerpcultuur is niet meer van deze tijd.
Kun je deze twee soorten duurzaamheid combineren, dan heb je een goed bouwmateriaal te pakken.
Hieronder noemen we 7 duurzame bouwmaterialen en -producten, die allemaal in principe voldoen aan beide soorten duurzaamheid.
Een groendak is een dak waarop planten en mossen groeien. Dit wordt ook wel een vegetatiedak genoemd. Nog een andere benaming is sedumdak, naar het vetplantje wat er meestal op groeit. Een groendak is een duurzaam alternatief voor een ‘gewoon’ dak, en goed om te overwegen als je een huis bouwt of verbouwt. Ook op een groendak kun je zonnepanelen plaatsen.
Groendaken hebben veel voordelen. Zo zorgen ze voor een meer constant binnenklimaat. In de zomer houdt het de warmte buiten en in de winter binnen. Vooral in de zomer is een groendak veel koeler dan bijvoorbeeld een bitumen plat dak.
Een vegetatiedak heeft ook een positief effect op de luchtkwaliteit en biodiversiteit. Ook de waterhuishouding heeft er baat bij: een groendak neemt water op en dat helpt in het tegengaan van wateroverlast. En het is natuurlijk een stuk mooier dan een gewoon bitumen dak.
Overigens kun je ook een groendak leggen op een schuin dak, maar dan moet je wel aan de slag met drainagesystemen.
Dit is erg persoonlijk, maar een nadeel van groene daken is dat dieren ervan houden. Dus vogels en insecten komen erop af. Vogels kunnen ook groen uit het dak trekken voor hun nesten. Als je dat vervelend vindt, kun je dit voorkomen door een aardbeiennetje over je groendak te spannen, maar dat ziet er wel minder mooi uit.
Een ander nadeel van een groendak is dat het best wel zwaar is: minstens 45 kilo per m². Dus let erop dat je dakconstructie dat wel kan hebben. Ook moet je af en toe wel checken of er geen onkruid op je groendak groeit. Zo ja, dan moet je het dak op om onkruid te wieden. Anders gaat het mooie er snel af.
Bamboe is eigenlijk geen hout, maar een grassoort. Het valt onder duurzame bouwmaterialen en wordt al jaren gebruikt. Bamboe is duurzaam omdat het natuurlijk materiaal is.
Een bamboeplant verspreidt zich via de wortels en komt op verschillende plekken omhoog. Eén plant heeft dus meerdere stammen. Na vijf jaar is een bamboestam klaar voor de oogst. Als die stam geoogst wordt, groeien de andere stammen gewoon door, waardoor de productie hoog blijft. Meestal wordt bamboe verwerkt tot vloer.
Het gebruik van bamboe als vloer heeft veel voordelen. Het is een sterk en flexibel gewas, wat het prettig maakt om mee te werken. De teelt is bijzonder duurzaam omdat de stammen doorgroeien, maar ook omdat bamboe wel een paar centimeter per dag kan groeien. Een bamboevloer werkt minder dan een houten vloer, waardoor het beter geschikt is voor gebruik in bijvoorbeeld de badkamer.
Een nadeel van bamboe is dat je het beter niet in de buitenlucht kunt gebruiken. Tenzij je het flink bewerkt, maar dat komt de ecologische duurzaamheid dan weer niet ten goede. Bamboe is vergeleken met veel houtsoorten gevoelig voor schimmels en insecten. Ook is bamboe aan de prijs. Een ander nadeel is dat een bamboevloer, net als een ‘gewone’ houten vloer relatief gevoelig is voor putten en deuken.
Ook hout is een duurzame soort vloer. Hout wordt al jaren gebruikt in de bouw, en dat is ook niet voor niets. Hout is net als bamboe duurzaam omdat het natuurlijk materiaal is.
Het gebruik van hout heeft veel voordelen, ook in duurzaam opzicht. Het groeit in principe relatief snel weer aan. Als je een massief houten vloer legt, kun je daar heel lang mee doen, ook omdat je het steeds weer kunt schuren.
Een massief houten vloer gaat langer mee dan laminaat en is ook duurzamer. Dat komt door de langere levensduur, maar ook omdat massief hout minder bewerking nodig heeft en dus qua productie-energie beter uit de verf komt.
Het is wel belangrijk dat je erop let dat je hout met een duurzaam keurmerk gebruikt. Duurzaamheidskeurmerken zijn FSC of PESC. Dan weet je dat het geen illegaal gekapt hout is.
Er kleven ook wel nadelen aan het gebruik van hout. Zo kun je kunt beter geen massief hout gebruiken in vochtige ruimtes. Dan kan het gaan werken of komt de rot erin. Een massief houten vloer is ook een flinke investering. Ook al gaat de vloer lang mee, in eerste instantie moet je wel aardig betalen.
Ook metaal kan zeker duurzaam zijn, mits het gerecycled metaal is. Het winnen van metaal is een milieuvervuilend en arbeidsintensief proces. Het is dan zonde om al die metalen niet meer te gebruiken. Daarom is ook gerecycled metaal, zoals aluminium, een duurzame keuze.
In Nederland wordt 95% van het metaal gerecycled. Dit komt doordat metaal er tijdens de afvalverwerking met magneten eruit gevist wordt. Metaal gaat ook niet achteruit in kwaliteit als het gerecycled wordt. Metaal kan gebruikt worden op constructieniveau, maar ook in keukens of badkamers.
Gerecycled metaal heeft verschillende duurzame voordelen. Ten eerste gebruik je afval (schroot) opnieuw. Ook handig: als je bijvoorbeeld staal recyclet, is de kwaliteit van het hergebruikte staal hetzelfde als de originele staalbalk. Vervolgens is het opnieuw recyclebaar. Gerecycled staal gaat ook lang mee.
Een nadeel van gerecycled metaal is dat mensen zichtbaar metaal in huis ook koud en ongezellig kunnen vinden.
Hennep is booming in de bouw. Net als bamboe groeit het heel snel, waardoor er snel grote hoeveelheden van te produceren zijn. Het groeit ook makkelijk op verschillende soorten grond.
Hennep neemt tijdens de groei ook veel CO2 op en de plant heeft geen chemische bestrijdingsmiddelen nodig bij de verbouwing. Hennep kan op veel manieren ingezet worden en is dus erg veelzijdig. Meestal worden de vezels van hennep gebruikt als isolatiemateriaal.
Voordelen van hennep in de categorie duurzame bouwmaterialen is dat het temperatuur en vocht reguleert. Daarnaast zorgt het niet voor huid- en ademhalingsproblemen, in tegenstelling tot veel andere isolatiematerialen. Hennep isoleert goed qua temperatuur, maar ook qua geluid.
Extra duurzaam: hennep slaat meer CO2 op dan dat het tijdens de productie uitstoot. Het is dus met een mooi woord ‘CO2-negatief’.
Het grootste nadeel van hennep als isolatie is dat het vochtgevoelig materiaal is. Je kunt het dus niet gebruiken als isolatie voor spouwmuren of kelders.
Een ander goed isolatiemateriaal is kurk. Dit is afkomstig van de kurkeik en erg duurzaam omdat de bomen niet gekapt hoeven te worden.
De kurk kan gewoon elke tien jaar van de boom gepeld worden. Kurkeiken zijn te vinden in landen rond de Middellandse Zee. Portugal draagt het grootste deel van de kurkproductie, gevolgd door Spanje.
Foto via kurk.be
Isolatiemateriaal van kurk heeft veel voordelen. Het is 100% recyclebaar. Het is ook bestand tegen vocht (rot) – daarom wordt het ook gebruik bij wijnflessen. Je kunt kurk dus ook gebruiken als isolatiemateriaal voor spouwmuren of kelders. Ook houden beestjes niet van kurk, zodat je geen of minder last hebt van termieten en muizen. Kurk schimmelt ook niet snel. Ten slotte is kurk sterk geluidsdempend.
Kurkisolatie heeft eigenlijk maar één nadeel, en dat is de prijs. Die is relatief hoog, vergeleken met andere (bio)bouwmaterialen.
Hoe kan het ook anders, solid surface staat bovenaan onze lijst van duurzame bouwmaterialen. De letterlijke vertaling van solid surface is duurzaam oppervlaktemateriaal. Nu denk je misschien: hè, maar kunststof en duurzaamheid gaat toch niet samen? Jazeker wel.
Marlan solid surface heeft zelfs een cradle-to-cradlecertificaat. En 40% van het afval bij Marlan wordt intern gerecycled.
Heel belangrijk voor duurzaamheid is dat producten van marlan levenslang te repareren zijn. Vaak wordt marlan gebruikt op plekken waar ze flink tegen een stootje moeten kunnen, zoals op scholen of ziekenhuizen. Omdat het zo’n robuust materiaal is, gaat het heel lang mee, zelfs bij intensief gebruik.
Ook thuis is marlan een goede duurzame keuze: je weet in ieder geval dat je je product van marlan solid surface niet meer hoeft te vervangen.
Een keukenblad van marlan kun je levenslang gebruiken. Zit er onverhoopt toch een beschadiging? Dan kun je dit makkelijk onzichtbaar laten repareren. Marlan gaat hierdoor een leven lang mee.
De keuken is allang niet meer de plek waar alleen wordt gekookt. Het is een ontmoetingsplaats voor de hele familie en een gezellige plek om met vrienden te zitten. Als…
Een mooie keuken is pas af met een goede spatwand. Ben je architect of interieurontwerper? Of wil je zelf je eigen keuken ontwerpen? Wij zetten de meest gebruikte materialen voor…